بسم الله الرحمن الرحیم

صد دانه یاقوت دسته به دسته / با نظم و ترتیب یکجا نشسته

سرخ است و زیبا نامش انار است/ هم ترش و شیرین هم آبدار است

نام فارسی: انار

نام علمی: Punica Granatum

نام فامیلی(تیره): Punicaceae

نام کردی: هه نار  Hanar

نام عربی: رمان

       پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله انار را به عنوان �سرور میوه ها� معرفی می فرماید: انار،آقا و سرور میوه هااست.همین مضمون در فرمایش امام باقر علیه السلام نیز به چشم می خورد که فرمود:120 رنگ میوه وجود دارد،که سرورشان انار است.

     انار یکی از میوه هایی است که از قدیم وجود داشته است حتی در کتاب مقدس چندین بار نام آن ذکر شده است. هوموشاعر معروف در کتاب (اودیسه)از آن نام برده است. معروف است که حضرت سلیمان باغ بزرگی پر از درختهای انار داشته که به آن عشق می ورزیده است. درخت انار بومی ایران و مناطق مجاور آن است. کلمه انگلیسی Pomegranate  از زبان یونانی مشتق شده است که به معنی سیب با هسته های زیاد می باشد.

 انار درخت کوچکی است که ارتفاع آن تا6 متر می رسد و در مناطق نیمه گرمسیری می روید. شاخه های آن کمی تیغ دار و برگهای آن متقابل ،شفاف و ساده است. گلهای انار درشت به رنگ قرمز اناری ولی بی بو می باشند. میوه آن کروی با اندازه های مختلف دارای پوستی قرمز رنگ می باشد .روی هم رفته در حدود بیست نوع مختلف انار در دنیا موجود است.

     انار Punica Granatum درختچه ای است خزان دار که البته در نواحی گرم و مرطوب با زمستانهای معتدل همیشه سبز است و حداکثر ارتفاع آن به6 متر هم می رسد لازمه میوه دهی در انار تابستانهای گرم و پاییز طولانی و خشک است. پایه کروموزومی انارx = 8 و تعداد کروموزوم آن16 است. انار گیاهی است یک پایه و گرده ها، مادگی خود را به راحتی بارور می کنند. البته گرده افشانی بین گلها توسط باد و حشرات نیز میسر است. گلها بعد از 3 الی 4 سالگی درختچه روی سیخکها ظاهر می شوند. دارای دمگل کوتاه به رنگهای سرخ ،زرد و سفید با پهنای 2 سانتی متر می باشند.

    گلهای انار دارای 4 تا 8 کاسبرگ چرمی که در بالای میوه قرار دارد و تعداد زیادی پرچم با تخمدان تحتانی یا نیمه تحتانی است. کاسه گل ارغوانی رنگ و پایا است و گلبرگها مچاله هستند. میوه انار سته دارای پوست چرمی است. تقریباً کروی شکل به همراه کنجهای فراوان است. برگهای آن ساده، کامل و بدون استیپول است طرز قرار گرفتن برگها بر روی شاخه متفاوت است و به سه فرم متقابل، منفرد و فراهم مشاهده می شوند. شاخه های کوچک ، زاویه دار، خاردار بدون کرک با پوست شفید رنگ تا خاکستری، شکل مختص به خود را دارا هستند. عمق ریشه های انار زیاد است و با گسترش عمودی 1.5 متر گسترش افقی 2.5 تا 3 متر می باشد.

پوست انار دارای تانن و آلکالوئید های مختلف است. اولین آلکالوئیدها که از پوست انار استخراج شده بوسیله Tanret شناخته شده اند.تانره از پوست انار آلکالوئیدهای( Pelletierine چپ گرد)، ایزوپله تیرین، خنثی و متیل تیرین راست گرد را به صورت مایع و آلکالوئید دیگر به نام پزودویله تیرین را به صورت کریستالیزه مجزا کرده و بدست آورده است.پله تیرین وایزوپله تیرین مانند Conicine از مشتقات پی پریدین می باشد وفقط زنجیر طرفی پروپی لیک، کونی سین جای خود را به زنجیر آلدهیدیک داده است.

انار محتوی انواع ویتامین و هورمون های گیاهی محرک اعضاء و ویتامین C و انواع اسیدهای آلی بوده که برای تصفیۀ خون خوردن هرروز یک لیوان آب انار تا 5 روز کفایت می کند اگر انار را برشته کرده و دانه های آن را با سیر کوبیده و به کسی که مریض حصبه دارد بدهیم رفع علت می کند و اگر اب انار را با آب هندوانه و آب هویج مخلوط کرده و به کسی که یرقان دارد بدهیم و تا 5 روز دامه دهیم آن را بر طرف می کند همچنین از پوست انار برای دباغی پوست استفاده می کنند مثلاً از کوبیدۀ پوست انار با بلوط کوبیده اگر هر روز یک قاشق غذا خوری به شخص داده و در 500 سی سی آب بجوشانیم و با نبات مصرف کنیم برای دیابت بیمزه و ادار زیاد و شب ادراری مفید و مجرب است. همچنین خوردن آب انار به مدت یک ماه هر روز یک استکان یا بیشتر برای کسانی که کم خون هستند مناسب است انار به علت داشتن تانن در چرمسازی و تهیه رنگهای گیاهی به کار می رود و قابض و ضد خونریزی است.

  حضرت علی علیه السلام نیز می فرماید: انار بخورید که معده را دباغی می کند.� به کودکانتان انار بخورانید، زیرا انار برای زبان های آنها سریع تر است[زبانشان را باز می کند.

خصوصیات انار عبارتند از:

1-      انار خون را تصفیه کرده و تقویت کننده قلب و کلیه است.

2-      انار اشتها آور است و بهتر است قبل از غذا مصرف شود.

3-      انار در رفع اوره و کلسترول ، دفع سموم و تعادل مایعات بدن به خصوص خون نقش مهمی را ایفا می کند.

4-      مصرف انار شیرین، ایجاد شادی نموده و رنگ رخسار را باز می کند.

5-      مصرف انار شیرین تقویت کننده کبد می باشد و در معالجه یرقان (زردی) مفید است.

6-      انار ترش و شیرین (ملس) باعث کاهش فشار خون می شود.

7-      مصرف انار در معالجه راشی تیسم، کم خونی و ضعف اعصاب مؤثر است و به بدن نیرو می بخشد.

8-      انار شیرین را جهت تسکین درد سینه، سرفه و انار ترش را جهت کاهش غلظت خون،فشار خون و چربی خون مصرف کنید.

9-      انار شیرین میوه ای مقوی و صدا را صاف می کند و برای درمان درد سینه و سرفه کاملاً مؤثر است و باعث تسکین خارش های بدن می شود.

10-  انار سرشار از ویتامینهای ،A،B،C،E، مواد قندی، پتاسیم،منیزیم،و اسیدهای آلی است.

11-  خانمهایی که عادت ماهیانه شان منظم نیست می توانند از جوشانده برگهای انار استفاده کنند.

12-  انار میوه ای سرد و خنک و خوردن انار از ابتلا به بیماری قند جلو گیری می کند.

       آب انار و خاصیت ضد سرطانی آن : پژوهش های جدید نشان می دهد آب انار خاصیت ضد سرطانی دارد. طبق تحقیقات سازمان کشاورزی ایالات متحده آمریکا(USDA  ) انار منبع خوبی از آنتی اکسیدان ها، پتاسیم و ویتامین C است پژوهشگران آکادمی علوم آمریکا دریافته اند که مصرف اب انار از ابتلا به سرطان پروستات جلو گیری می کند. دکتر احسان مختار استاد سرطان شناسی دانشگاه ویسکانسین و رئیس گروه تحقیقمی گوید که با کشف جدید راه دستیابی به خواص ضد سرطانی و نحوه معالجه سرطان با اب انار هموارتر شده است.متخصصان تغذیه مصرف آب انار را صبح و پیش از صبحانه توصیه می کنند.

خاصیت گل ، پوست و سایر قسمتهای انار:

1-      جوشانده پوست انار برای گلو درد و زخم گلو ورفع بواسیر مفید می باشد.

2-      جوشانده گل انار برای از بین بردن زخم های دهان و اسهال مزمن و به همراه کنجد برای بهبود سوختگی مفید است.

3-      جوشانده ریشه انار برای دندان درد مفید می باشد.

4-      جوشانده پوست درخت انار اثر ضد کرم دارد.

مضرات درخت انار :

 کسانی که سرد مزاج هستند نباید در خوردن انار افراط کنند .زیرا معده را سست کرده و ایجاد نفخ می کند. اینگونه افراد باید انار را با زنجبیل بخورند. جوشانده پوست درخت و پوست ریشه آن که برای رفع کرم بکار می رود ممکن است ایجاد سرگیجه و استفراق کند. بهر حال در خوردن جوشانده آن با ید احتیاط کرد و این کار باید تحت نظر متخصص انجام گیرد.

 انار برای اشخاصی که دچار یبوست هستنند ، مضر است.انار میوه ای سرد است، بنابرین اشخاصی که سرد مزاج هستند پس از خوردن آن مقداری آب جوش با نبات باید بخورند.

منصور حاصلی (تکنسین گیاه پزشکی)

تیرماه 1389

منابع مورد استفاده:

1-      امینی.امیر،فرهنگ گیاهان دارویی،چاپ ششم . سال 1384-1383 ، چاپ آمل- چاپ شهر.

2-      اینترنت

3-      جزوه درسی،سال 1384.

4-      متون آموزشی ره توشه(2) ، تابستان 1388 .